Książę Konstanty Bazyli Ostrogski, szesnastowieczny możnowładca, jeden z najtęższych umysłów swojej epoki, a przy tym dobroczyńca i obrońca Cerkwi prawosławnej w Rzeczypospolitej, jest patronem dorocznej nagrody „Przeglądu Prawosławnego”, przyznawanej przez skupioną przy redakcji kapitułę, na czele której stoi redaktor naczelny Eugeniusz Czykwin, za zasługi w rozwoju myśli, kultury i duchowości prawosławia oraz  działalność na rzecz jednoczenia chrześcijan. Laureatami dwudziestej czwartej już jego edycji zostali Bractwo św.św. Cyryla i Metodego, biskup prof. Kallistos Ware i prof. Aleksiej Osipow, Pierwsze Belgradzkie Towarzystwo Śpiewacze, serbski tenisista Novak Djoković i kanał telewizyjny Sojuz. Uhonorowano działalność oświatową, edukacyjną, naukową, kulturalną, charytatywną…

Bractwo św. św. Cyryla i Metodego, powołane w Białymstoku w 1989 roku, działa na wielu płaszczyznach. Kapituła szczególnie chciała podkreślić jego rolę oświatową. Bractwo pięć lat temu stało się organem założycielskim szkoły podstawowej im. św.św. Cyryla i Metodego. Jej działalność (otwarto też przedszkole, w tym roku rusza gimnazjum) to wielki sukces środowiska prawosławnego.

Władyka Kallistos (Ware) z Wielkiej Brytanii, tytularny metropolita Dioklei w Patriarchacie Ekumenicznym, to jeden z najwybitniejszych współczesnych teologów, wieloletni kierownik prawosławnych studiów teologicznych na Oxfordzie, autor cenionych książek, z których najbardziej znane w Polsce to „Kościół prawosławny” i „Prawosławna droga” oraz tłumaczeń „Filokalii” i „Meneionu Świątecznego” na angielski. Popularność jego prac ma źródło nie tylko w wiedzy i erudycji, ale i otwartym sercu.

Teologiem jest także prof. Aleksiej Osipow, który dociera do ludzi ze słowem pisanym, jako autor znanych i cenionych książek (po polsku ukazała się w 2011 roku „Droga rozumu w poszukiwaniu prawdy”), ale i mówionym – wykłada nie tylko na Moskiewskiej Akademii Teologicznej, przed audytorium telewizyjnym czy radiowym. Jego słów, nagranych na płyty, można słuchać w domu i samochodzie. Objaśnia, przybliża, porównuje, budzi umysły, otwiera serca…

Pierwsze Belgradzkie Towarzystwo Śpiewacze, założone sto sześćdziesiąt lat temu i od tej pory bez przerwy działające, to dużo więcej niż  chór, to prawdziwa serbska instytucja narodowa, która kultywuje tradycję i szuka nowych form wypowiedzi. Patronowali mu kiedyś królowie, teraz serbski patriarcha, gdyż chór troszczy się o zachowanie prawosławnej duchowości i narodowego dziedzictwa muzycznego, do obu stron swojej działalności podchodząc z  równą uwagą. Towarzystwo, kierowane teraz przez Svetlanę Vilić,  porywa wspaniałymi wykonaniami i budzi szacunek postawą. Wystarczy przypomnieć, że kiedy samoloty NATO noc w noc bombardowały Belgrad, chór zbierał się, do ostatniego dnia, w cerkwi i śpiewał, aż ucichły wybuchy…

Nagrodę dostał jeszcze jeden Serb, urodzony w 1987 roku lider tenisowych rankingów Novak Djoković. Nie za osiągnięcia sportowe, przyciągające miliony fanów przed telewizory, a za dawanie świadectwa wierze, spektakularne, kiedy wykonuje znak krzyża przed kamerami, ale i ciche, gdyż zarabiając miliony dzieli się nimi z potrzebującymi. Wspiera instytucje charytatywne, pomaga dzieciom, buduje cerkwie. Jest prawdziwym chrześcijaninem.

Teologia, oświata, historia i kultura to główne pola działania kanału telewizyjnego Sojuz. Otworzono go przed ośmioma laty w prawosławnej diecezji jekaterynburskiej. Kieruje nim o. ihumen Dimitrij (Bajbakow). Szybko zdobył renomę w całej Rosji i poza jej granicami. Przeprowadza bezpośrednie transmisje z nabożeństw, nie zamykając się wyłącznie w kręgu religii. Nie ma w nim polityki i reklam. Od ponad roku działa jego wschodnioeuropejskie biuro z siedzibą w Mińsku, kierowane przez Artioma Machakiejewa, przygotowujące audycje poświęcone m.in. prawosławiu w Polsce. Kanał ma w naszym kraju wielu wiernych widzów.